จัดการความคิดวน

เนื่องจากคิดว่าเป็นเรื่องสำคัญทำให้ต้องใช้ความคิดทบทวน แต่บางครั้งกลายเป็นการคิดวน คิดซ้ำมากเกินความจำเป็น  ถึงแม้รู้ว่าไม่ควรคิดและไม่ได้อยากคิด แต่เราไม่สามารถหลุดจากความคิดนั้นได้ อาการนี้สามารถพบในคนที่มีอาการซึมเศร้า

โดยพื้นฐานจากการคิดวนไปจนถึง "ย้ำคิด" ทำให้เกิดความเครียด และเมื่อเครียดเรื้อรังก็จะเป็นปัจจัยทำให้เราเศร้า  ในทางกลับกันเมื่อคนที่มีอาการซึมเศร้าแล้ว ความซึมเศร้าทำให้สูญเสียความเชื่อมั่นในตนเอง เกิดความลังเลไม่กล้าตัดสินใจ สภาพเช่นนี้ทำให้เกิดความคิดวน เพื่อจะทำสิ่งต่างๆ ให้ได้ดี  แต่มันไม่ใช่และยังทำให้เสียพลังงาน ทำให้มีอารมณ์กังวล และวนกับความเศร้าต่อไป

การคิดวนจึงเป็นสิ่งคู่กับคนที่จะมีโอกาสเป็นโรคซึมเศร้า หรือพบได้บ่อยในผู้ที่เป็นโรคซึมเศร้าแล้ว

วิธีจัดการความคิดวน เพื่อจะได้ไม่มาเป็นปัจจัยย้ำอาการเศร้า  ความคิดวนมี 2 แบบ

1. ความคิดวนในเรื่องอดีต เหตุการณ์ที่อารมณ์ยังติดพัน  => คิดทบทวนซ้ำสิ่งที่เกิด/สิ่งที่น่าจะพูดน่าจะทำ แต่ก็ไม่ได้ทำเพราะคิดไม่ทันในขณะเกิดเหตุการณ์นั้น => ความคิดตัดสิน ตัดสินตนเองทำให้เศร้า ตัดสินคนอื่น คู่กรณี ทำให้โกรธ ยิ่งคิดยิ่งจม และความคิดก็วนไปที่เหตุการณ์ในอดีตอีก
2. ความคิดเรื่องอนาคต เหตุการณ์ที่ยังไม่เกิด  => คิดทบทวนซ้ำว่าจะพูด/จะทำอะไร/แล้วจะเกิดอะไร  => เกิดความกังวล และความคิดก็วนไปที่เหตุการณ์ที่ยังไม่เกิดอีก

*ความคิดวนทั้ง 2 กรณีนี้ ทำให้สูญเสียความสงบทางใจ การคิดวนใช้พลังงานมาก และเป็นการลดทอนประสิทธิภาพในการควบคุมตัวเอง*

ความคิดวน เกิดจากนิสัยทางความคิด ร่องความคิดที่ลึกและเคยชิน ยิ่งพยายามจะสู้กับยิ่งแย่ลง ดังนั้นเพื่อจัดการกับความคิดวน เราต้องเข้าใจธรรมชาติ เช่น ให้สังเกต เมื่อเรารู้ตัวว่าเราคิดวน และพยายามต่อสู้กับความคิดวนนั้น ยิ่งพยายามจะไม่คิดถึงเรื่องอะไร กลับยิ่งคิดถึงความคิดเรื่องนั้น ทำให้ไม่ชอบตัวเอง สิ่งนี้คือธรรมชาติที่ต้องเข้าใจ

หลักการจัดการความคิดวนมี 4 ขั้นตอน

1. ตระหนักรู้ รู้ตัวเองไม่ปล่อยให้อยู่ในความคิดวนนั้น เปลี่ยนอริยบท หรือทำกิจกรรมอื่นๆ แทน
2. ไม่เติมพลังให้วงจรความคิดวน ไม่ต้องพยายามสู้กับความคิดวน อย่าสู้กับตัวเองสู้ไม่ได้  ฝึกฝนให้มึกำลังในการควบคุมความคิด โดยฝึกใจให้นิ่ง
3. ระวังชุดความคิดตัดสินจากความคิดวน ตัดสินตัวเองรู้สึกแย่ ตัดสินคนอื่นรู้สึกโกรธ
4. สงบอารมณ์ ถอยตัวเองออกมาจากความคิดนั้น ดูความคิดของตนเอง ไม่เผลอจมลงไป ไม่ต่อสู้กับความคิดนั้น ปล่อยให้มันวิ่งไป อย่าให้ความคิดวนมีอิทธิพลต่อตัวเรา ทำให้ลดความสูญเสียพลังทางความคิด  เหลือพลังงานมากพอที่จะจัดการอารมณ์เศร้าได้ดีขึ้น

จัดการความคิดวน ทบทวนดูว่ามีความคิดวนเรื่องอะไร คิดตัดสินต่อตัวเองหรือไม่ ฝึกจัดการความคิดวน โดยปรับใช้หลักการ 4 ข้อดังกล่าว  จะทำให้มีความสุขภายในใจมากขึ้นอารมณ์ดีขึ้น